منبع تصویر، شبکه‌های اجتماعی
- نویسنده, روجا اسدی
- شغل, بی‌بی‌سی
حسین شنبه‌زاده فعال شبکه‌های اجتماعی است که روز سه شنبه، ۱۵ خرداد در اردبیل بازداشت شد.
انتقادهای بی‌پروای آقای شنبه‌زاده از حکومت ایران و حمایتش از حقوق مدنی و انسانی شهروندان، او را در میان بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی محبوب کرد. بازداشت او بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی داشته است و بسیاری خواهان آزادی فوری او شدند.
بلافاصله پس از انتشار خبر بازداشت او، دادستان اردبیل خبر داد که یک فعال مجازی و ویراستار به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» دستگیر شده است.
دادستان اردبیل که از فرد متهم تازه بازداشت شده به عنوان «نامبرده» یاد کرد، گفت این شخص در «پوشش کار ویراستاری برای اسرائیل جاسوسی می‌کرده و پول دریافت می‌کرده است.» به گفته دادستان، این شخص «متواری» بوده و «قصد فرار از ایران را داشته است».
اما رسانه‌های نزدیک به حکومت ایران از جمله تسنیم و فارس بی‌درنگ فرد «نامبرده» را حسین شنبه‌زاده معرفی کردند.
Skip مطالب پیشنهادی and continue reading
مطالب پیشنهادی
مشکلات دسترسی معلولان به مکان‌های عمومی در ایران
«شاهزاده سرین»، چهره جنجالی بازداشت شده احتمالا تابعیت نیوزیلند دارد
قتل یک جوان ایرانی و حمله به مهاجران افغان در میبد
تعطیلی شنبه‌ها «به مومنان بر خورد»
End of مطالب پیشنهادی
خانواده او هم در بیانیه‌ای همه اتهامات مطرح شده از سوی دادستان اردبیل به حسین شنبه‌زاده را بی‌اساس دانست.
دلایل کاربران برای رد اتهام جاسوسی به حسین شنبه‌زاده
حمایت از او تنها منحصر به خانواده‌اش نیست، بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی با انتقاد از بازداشت و اتهام‌های مطرح شده علیه او، با بازنشر توییت‌هایش، صحبت از «انتقادهای شجاعانه‌اش» می‌کنند.
بسیاری از کاربران اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» علیه او را «خنده‌دار» توصیف می‌کنند و با طرح دلایلی ادعاهای دادستانی اردبیل مبنی بر جاسوس بودن حسین شنبه‌زاده را رد می‌کنند.
۱- «او به دلیل انتشار نظراتش و زندان رفتنش کارش را به عنوان ویراستار از دست داده بود»
کاربران حامی حسین شنبه‌زاده اشاره می‌کنند که او به دلیل نوشته‌ها و توییت‌هایش کارش را به عنوان ویراستار از دست داد و «امکان فعالیت در شغل تخصصی خود یعنی ویراستاری را از دست داد.»
آنها می‌گویند این موضوع او را از نظر مالی در شرایط سختی قرار داد.
آنها می‌پرسند: اگر حسین بابت جاسوسی پول دریافت می‌کرده چرا از نظر مالی شرایط راحتی نداشته است؟ یا چطور می‌شود «در پوشش ویراستاری» و در حالیکه از کار اخراج شده‌ای برای اسرائیل جاسوسی کنی؟
۲- «اگر جاسوس بود چرا خودش را همرنگ موافقان حکومت جا نمی‌زند»
کاربرانی این فرضیه را مطرح می‌کنند که «جاسوسان معمولا خودشان را به حکومت نزدیک می‌کنند.»: اگر او جاسوس بود «چرا در فضای مجازی با موافقان رژیم سرشاخ می‌شد؟ جاسوس نباید با موافقان رژیمی که درِش نفوذ می‌کند همرنگ باشد؟»
این دسته از کاربران به ماموران امنیتی و دادستان اردبیل یادآوری می‌کنند که جاسوس مانند «کاترین شکدم عمل می‌کند و به مقام‌های حکومت نزدیک می‌شود که اطلاعات آنها را به دست بیاورد.»
کاترین پرز شکدم، زنی بریتانیایی-فرانسوی و یهودی است که بعضی از فعالان سیاسی او را عامل نفوذی اسرائیل در ایران معرفی کردند. اما او خود را تحلیلگر سیاسی معرفی می‌کند. خانم شکدم در سفر چند سال پیش خود به ایران به شماری از شخصیت‌های سیاسی اصول‌گرا نزدیک شد و با ابراهیم رئیسی مصاحبه کرد و مطالبی هم از او در وبسایت آیت‌الله علی خامنه‌ای منتشر شد.
بعضی‌ها هم به ترورهای دانشمندان هسته‌ای ایران یا درجه‌داران سپاه در ایران و عراق و سوریه اشاره می‌کنند که منتسب به اسرائیل است. آنها می‌گویند حکومت ایران قادر به شناساسی جاسوسان واقعی اسرائیل که در میان مقام‌ها و ارگان‌های حساس نظامی و هسته‌ای نفوذ دارند، نیست.
۳- «اگر متواری بود چرا با هویت واقعی سفر می‌کرد و مشخص بود کجاست؟»
عدهای در پاسخ به صحبت‌های دادستان اردبیل که گفته بود «متهم متواری» بوده است و قصد «فرار» از کشور را داشته است، می‌گویند اگر حسین متواری بود چرا مشخص بود کجاست و به کجا سفر کرده و «از اردبیل توییت می‌زد؟»
در فایل صوتی که از او منتشر شده است او در یک پیام صوتی به یکی از دوستانش می‌گویند چند بار شماره‌ای ناشناس با او تماس گرفته اما جواب نداده است چون می‌دانسته می‌خواهند به طور غیر رسمی احضار و سپس بازداشتش کنند.
حسین شنبه‌زاده در این فایل صوتی از احتمال بازداشتش می‌گوید و از دوستش خواسته بود «من اگه دستگیر شدم، تو هم لطف کن منو فراموش نکن.»
بسیاری این جمله او را بارها بازنشر کردند.
۴- «ساختگی» بودن چت‌هایی که پس از بازداشت حسین شنبه‌زاده منتشر شد
یکی از دلایلی که بعضی از کاربران برای ساختگی بودن اتهام جاسوسی علیه حسین شنبه‌زاده مطرح می‌کنند، مربوط است به دو پست آخری که از حساب ایکس او پس از بازداشتش منتشر شد؛ تا نشان دهد او برای اسرائیل جاسوسی می‌کند.
این پست اسکرین‌شاتی است از چتی متعلق به حساب حسین شنبه‌زاده با شخصی که ظاهرا از او می‌خواهد برایش توییت‌هایی منتشر کند و در ازایش پول دریافت کند. حساب آقای شنبه‌زاده در حال حاضر از دسترس خارج شده است.
کاربران طرفدار آقای شنبه‌زاده می‌گویند این اسکرین شات «ساختگی» است و نیروهای امنیتی آن را درست کرده‌اند برای اینکه سندی برای اتهام جاسوسی علیه او داشته باشند.
یکی از کاربران نوشته است شماره تماس شخصی که با حسین شنبه‌زاده در این اسکرین شات چت می‌کرده، را بررسی کرده است و این شماره تماس «به مرکز نظارت همگانی فراجا در اردبیل تعلق دارد. »
این کاربر نتیجه می‌گیرد که در این چت «ساختگی» شخص سفارش دهنده توییت به آقای شنبه‌زاده خود از نیروهای امنیتی است که با در دست داشتن کنترل حساب آقای شنبه زاده به دنبال ساختن مدرک علیه او است.
«این نقطه تا ابد سر خط می‌ماند»
منبع تصویر، شبکه ایکس
بسیاری از کاربران کامنتی را که آقای شنبه‌زاده حدود یک ماه پیش زیر پستی در حساب کاربری ایکس رهبر ایران منتشر کرده بود را بارها بازنشر کردند.
ماجرا از این قرار بود که جمله‌ای که حساب کاربری علی خامنه‌ای در شبکه ایکس منتشر کرده بود در پایان نقطه نداشت و حسین شنبه‌زاده در کامنتی زیر این پست تنها یک «.» گذاشت.
این کامنت در همان زمان بیش از ۱۷ هزار لایک گرفت در حالیکه خود پست حساب کاربری رهبر ایران بیش از ۷ هزار کامنت دریافت کرد.
بعضی ازکاربران «.» را نماد قدرت قلم حسین شنبه‌زاده در برابر ضعف رهبر ایران دانستند.
هنرمندان هم به سرعت با الهام از «.» با خلق کارتون و طرح‌های گرافیکی از او حمایت کردند. عدهای دیگر تنها با انتشار «.» از او یاد کردند از جمله گاری کاسپاروف، مخالف بنام ولادیمیر پوتین که در شبکه ایکس پستی با یک «.» منتشر کرد.
شماری از کاربران هم حدس و گمان‌هایی مطرح می‌کنند که دلیل بازداشت آقای شنبه‌زاده همان کامنت نقطه‌اش زیر پست رهبر بوده است.
کاربری درباره استفاده از نقطه برای حمایت از حسین شنبه‌زاده نوشته است:
«نقطه » به خودی خود کارکردی ندارد؛ در واقع همان محتوایی که تولید کرده و بستر تاریخی باعث خوانش اون نقطه شده است، که اتفاقا اوج #حسين_شنبه‌زاده است. مشابه همین را در نفاشی «کازیمیر مالوویچ »ا انجام داد و یک مربع سیاه رو نقاشی کرد که اثر بسیار شاخصی است.
حسین رونقی هم در شبکه ایکس نوشت:
«این نقطه تا ابد سرخط می‌ماند.
حسین شنبه‌زاده صدای بخشی از جامعه بود و رنج‌های جاری در این سرزمین را به شیوه خود فریاد می‌زد. طرح اتهامات دروغین و پخش شایعه بازداشت او به‌هنگام خروج از کشور، مضحک است.»
منبع تصویر، UGC
چرا حسین شنبه‌زاده در میان شمار زیادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی محبوب است؟
حسین شنبه‌زاده توییت‌ها و یادداشت‌ها انتقادی بسیاری درباره سیاست‌های حکومت ایران منتشر کرده است، به زندان رفته و تهدید شده است و کارش را از دست داده است. اما همواره نظرات خود را بی‌پروا مطرح می‌کرد.
او در سال ۱۴۰۰ در یادداشتی از تجربه شلاق خوردنش نوشت. او که به اتهام نوشیدن الکل ۸۰ ضربه شلاق دریافت کرده بود، با جزئیات رنج و تحقیر فیزیکی و روانی‌اش را شرح داد. انتشار این یادداشت موجب شد کاربران دیگر هم از تجریه شلاق خوردن خود در ایران بنویسند.
آقای شنبه‌زاده در تیرماه ۱۴۰۱ به اتهام «توهین به مقدسات و رهبر جمهوری اسلامی و تبلیغ علیه نظام» به شش سال حبس محکوم شد که سه سال و نیم آن قابل اجرا بود.
او که از ۹ تیر ۱۴۰۱ به اوین رفته بود در فرودین ۱۴۰۲ به عفو رهبری آزاد شد و در توییتی نوشت:
«این《عفو "مقام 'معظم' رهبری"》البته به صد منت و به‌صورت تخفیفی شامل من شد و آزادِ آزاد شدم _ به گناهِ نکرده. این که عفو من هم شامل ایشون شد یا نه، حکایت دیگه‌ایه.»
یکی از توییت‌های پر مخاطب حسین شنبه‌زاده درباره اجرای بی‌رحمانه قطع دست در بهداری زندان اوین بود:
«هر جا می‌تونم داد می‌زنم آهای مردم، تو زندان اوین دست قطع می‌کنن! گیوتین میارن، چشای طرف رو می‌بندن، صدای ترقِ خرد شدن و قطع شدنِ انگشتاش و تق تقِ افتادنشون رو زمین با صدای عربده‌ش در هم می‌پیچه. تو تک‌تک بازداشتگاه‌ها شلاق می‌زنن! با نوار سرب پرده.»
توییت‌های او کاربران طرفدار حکومت که به آنها به اصطلاح «ارزشی» می‌گویند را خشمگین می‌کرد و او به گفته دوستانش همواره با تهدید و فشار از سوی نیروهای امنیتی روبرو بود.
